Utwór na kwartet smyczkowy, 1967
Kategoria: 2. kameralne
obsada: vno I, vno II, vla, vl
części:
I Espressivo 
posłuchaj
II Lento placido posłuchaj
III Moderato, dramatico posłuchaj
wyk. Zespół Kameralistów Polskich Camerata Vistula
rok i miejsce powstania: 1967, Częstochowa
czas trwania: ca 12’
ilość taktów: notacja łączona (136 taktów ca 10’ w tym 2 min. w zapisie beztaktowym)
prawykonanie: 26.IV.1971, Leningrad
Kwartet Smyczkowy Filharmonii Leningradzkiej:
A. Igolnikow - I skrzypce
N. Kołoskowa - II skrzypce
J. Malkin - altówka
W. Najdenow - wiolonczela
inne wykonania: 27.IV.1971, Leningrad
Kwartet Smyczkowy Filharmonii Leningradzkiej:
A. Igolnikow - I skrzypce
N. Kołoskowa - II skrzypce
J. Malkin - altówka
W. Najdenow - wiolonczela
25.V.1973, Częstochowa
Kwartet Smyczkowy Pedagogów PWSM w Warszawie:
Maria Słubicka - I skrzypce
Grzegorz Rezler - II skrzypce
Marek Marczyk - altówka
Jerzy Andrzejczak - wiolonczela
18 stycznia 1974, Ryga
Kwartet Smyczkowy Państwowej Filharmonii Łotewskiej:
Valolis Zarias – I skrzypce
Ludmila Girska – II skrzypce
Juris Madřevičs – altówka
Martins Grinbergs – wiolonczela
29.III.1974, Poznań
Kwartet Smyczkowy Studentów PWSM:
Tadeusz Adam - I skrzypce
Wojciech Brożek - II skrzypce
Włodzimierz Żurawski - altówka
Waldemar Langner - wiolonczela
15.I.1975, Częstochowa
Kwartet Smyczkowy WOSPRiTV:
Czesław Prejsnar - I skrzypce
Wojciech Musiał - II skrzypce
Jerzy Pyzik - altówka
Paweł Głombik - wiolonczela
1977, Monachium
Kwartet Smyczkowy Filharmonii w Monachium
27.IV.1979, Częstochowa
Kwartet Smyczkowy Teatru Wielkiego w Warszawie
10.IV.1983, Częstochowa
Kwartet Smyczkowy WOSPRiTV:
Janusz Skramlik - I skrzypce
Klemens Bortel - II skrzypce
Zygmunt Jochemczyk - altówka
Paweł Głombik - wiolonczela
25.VI.1988, Warszawa
Kwartet Smyczkowy Teatru Wielkiego w Warszawie
Dorota Wrochno - I skrzypce
Zbigniew Hendzel - II skrzypce
Błażej Sroczyński - altówka
Wanda Borucińska - wiolonczela
26.V.1993, Warszawa
Zespół Kameralistów Polskich „Camerata Vistula”:
Stanisław Tomanek - I skrzypce
Marek Wroński - II skrzypce
Grzegorz Chmielewski - altówka
Andrzej Wróbel - wiolonczela
22.X.1994, Białystok
Kwartet Camerata:
Włodzimierz Promiński - I skrzypce
Andrzej Kordykiewicz - II skrzypce
Piotr Reichert - altówka
Roman Hoffmann - wiolonczela
17 kwietnia 1998, Częstochowa, Sala Koncertowa Filharmonii Częstochowskiej
Koncerty utworów Wojciecha Łukaszewskiego Ad memoriam
[w ramach obchodów 20 rocznicy śmierci kompozytora]
Kwartet smyczkowy Filharmonii Częstochowskiej:
Michał Sinielnikow – I skrzypce
Leonid Dworkin – II skrzypce
Jurij Iwanow – altówka
Sergiej Rysanow – wiolonczela
wydania: Wydawnictwo Agencji Autorskiej, Warszawa, 1976 (partytura)
nagrania: 26.IV.1971, Kwartet Smyczkowy Filharmonii Leningradzkiej,
live; analogowe (taśma 19’), 11’05’’;
rękopis: BN Mus. 4818
materiały: AA 1976 (partytura);
CBN 605/dep. (part. rękopisu); 67797 (AA, part.); 53203; 46355 (part. + głosy);
ZKP N/15560 - 61;
BN Mus. III. 100.465, 100.466 (partytura);
uwagi: utwór pisany w ramach stypendium twórczego MKiS;
zakupiony przez MKiS;
komentarze:
„Utwór na kwartet smyczkowy powstał w 1967 r. bezpośrednio po odbytych przeze mnie studiach uzupełniających u prof. Nadii Boulanger (...). W okresie pracy nad nim szcze-gólnie interesowałem się tego rodzaju formą w twórczości innych kompozytorów, głównie kwartetami Beli Bartoka. Być może istnieje jakiś niewidoczny związek mojego kwartetu z mu-zyką węgierskiego kompozytora, związek raczej przypadkowy i z pewnością nieświadomy. Charakter Utworu określiłbym jako liryczno-ekspresyjny. W całym utworze posługiwałem się notacją tradycyjną z wyjątkiem paru odcinków, które są notowane zapisem sekundowym i aleatorycznym. Materiał muzyczny utworu oparty jest na technice motywu rozwojowego ulegającego ciągłym modyfikacjom. Przeważa faktura polifonizująca. Zamiarem moim było podkreślenie czysto muzycznej strony w tym utworze, jej rozwój [...jej rozwoju - ? M.Ł], od-danie pewnego stanu skupienia i refleksji.”
Wojciech Łukaszewski,
Komentarz do Utworu na Kwartet Smyczkowy,
(ze zbiorów rodzinnych).
„Utwór na kwartet smyczkowy W. Łukaszewskiego, którego wykonanie rozpoczęło koncert, przyciąga swoją powagą - przy pozornej niewymyślności. Autor świadomie wyrzeka się wykorzystania kolorystycznych współbrzmień, zwracając uwagę przede wszystkim na we-wnętrzną ekspresję.”
Lucjan Prigożyn,
Leningradskaja Muzykalnaja Wiesna. Rożdienie tradicji,
„Leningradskaja Prawda” 28.IV.1971, nr 99.
„Utwór na kwartet smyczkowy cieszy celnością, jednością budowy linii melodycznej, przenikniętej oryginalną „deintonacją”, na którą nakładają się elementy strukturalne. W muzyce Łukaszewskiego panuje duch „surowej młodości” odcinającej się od otwartych emocjonalnych wynurzeń. Przeważają polifoniczne dialogi, to osiągające gniewne „okrzyki”, to odchodzące w zadumę. Mimo harmonijnej tolerancji ujawniają się w niej odblaski późnoromantycznych wpływów.”
Leonid Entelis,
Wiesna nad Niewoju i Wisłoju,
„Smiena” 1971 [brak inf., notka prasowa ze zbiorów rodzinnych].
„Utwór na kwartet smyczkowy powstał w 1967 r., a jego prawykonanie odbyło się w 1971 r. w Leningradzie (...). Został on przyjęty z dużym zainteresowaniem, a radziecka kry-tyka muzyczna uznała kompozycję za niezwykle wartościowe dzieło utalentowanego kompozy-tora. Utwór składa się z trzech części (...) i zawiera krótkie odcinki aleatoryczne. Dowolność ta dotyczy jedynie elementów wtórnych i zdominowana jest przez ścisłą organizację materiału dźwiękowego. Instrumenty traktowane są w sposób tradycyjny, lecz ostrość współbrzmień, częste kontrasty dynamiczne, kolorystyczne i fakturalne składają się na nowoczesny i niezwykle ekspresyjny język wypowiedzi muzycznej. „Muzyka stężonej ekspresji” - to wprawdzie termin stosowany dla określenia twórczości Bartoka, lecz mimo zdecydowanie odmiennej techniki kompozytorskiej, wyraża on doskonale emocjonalizm Utworu na kwartet smyczkowy.”
Wanda Malko,
omówienie programu Koncertu Kompozytorskiego Wojciecha Łukaszewskiego,
„Gazeta Częstochowska” 25.V.1973.
„Utwór na kwartet smyczkowy z roku z roku 1967 miał swe prawykonanie podczas VII Leningradzkiej Wiosny Muzycznej. Krytyka radziecka podkreślała powagę i bezpretensjo-nalność utworu stwierdzając: »Autor świadomie unika kolorystycznych efektów, zwracając uwagę przede wszystkim na wewnętrzną ekspresję«. Tytuły trzech części kompozycji: I Espressivo, II Lento placido, III Moderato dramatico potwierdzają to spostrzeżenie. Dominuje w nim tradycyjna polifonia, typowa dla kwartetu smyczkowego, oparta na ewolucyjnym prze-kształcaniu materiału tematycznego, zachowująca pełną samodzielność poszczególnych in-strumentów.”
Izabela Pacewicz,
Pamięci Wojciecha Łukaszewskiego,
omówienie programu Koncertu Muzyki Kameralnej Wojciecha Łukaszewskiego,
Warszawa, 26.V.1993.
„Utwór na kwartet smyczkowy stanowił całkowity kontrast wobec cyklu pełnych wdzięku miniatur. W ramach trzyczęściowej formy nie odnajdujemy dużych zróżnicowań wy-razowych. To muzyka „gęsta”, pełna skupienia, w której pobrzmiewa cała historia gry poli-fonicznej.”
Andrzej Sułek,
Wojciech Łukaszewski - twórca zapomniany,
„Ruch Muzyczny” 25.VII.1993, nr 15.
„Utwór na kwartet smyczkowy Łukaszewskiego wykonał kwartet katowickiej WOSPRiTV (...). Było to znakomite wykonanie podkreślające kontrasty dynamiczne, kolorystyczne i fakturane kompozycji, stwarzające tym samym interesujący i żywy tok muzycznej narracji. Precyzja i walory interpretacyjne świadczą o znakomitym poziomie wykonawczym zespołu.”
Wanda Malko,
Impresje muzyczne,
„Gazeta Częstochowska” II.1975.
