Freski wrocławskie, 1969

Kategoria: 6. wokalno-instrumentalne

na baryton solo, głos recytujący, chór mieszany i orkiestrę, sł. Maria Konopnicka, Stanisław Grochowiak

obsada: baritone solo, voce recitande, coro misto, strumenti dell’orchestra: 2 fl, 2 ob, 2 cl,
2 fg, tp, pti, tmb, gc, cmp, pfte, vn, vl, vc, cb.

tekst: Maria Konopnicka (1842 - 1910)
Motto: ...Idziem do Ciebie, ziemio, matko miła,
by upaść czołem na Twoje zaproże...
Nie jeno liczba my - ale i siła...
Nie jeno pług my, co łany Twe orze,
Ale i piorun...

Stanisław Grochowiak (1934 - 1976) (Miasto)

Rzeczą poety przekazać pamięć.
Poeci w wierszu zamknąć chcą czas.
Kamienie mówią dla tych nielicznych,
którzy z kamieni potrafią czytać.
Cmentarze mówią warstwami zmarłych.
My pamiętamy płomień co minął.
My pamiętamy. Ten czas ostrzega.
Trudno tak szybko zagubić pamięć.
Wrocław -
to obok Warszawy miasto,
które nie miało już nigdy powstać.

Lęk stał nad miastem i lęk stał w murach
i razem z głodem przerastał twarze
tych, co zostali, co jeszcze żyli.
Miasto - zaminowany szkielet.
Szczury broniły dostępu żywym,
na rumowiskach nie pogrzebane
trupy.
Miasto miało na imię strach.
Białe szaleństwo - czarne mundury.
Tu słowo wojna
jęczało wiatrem w szkieletach domów
najdłużej.

...Bomby nadeszły znienacka - jak deszcz,
Noc dotąd gęsta, jęła ażurowieć:
W sadach zakwitły białe wiśnie. Ptaki
chodziły w niebie jak drobne anioły.
Nocy bombowa! Nocy świętojańska!
Twój kwiat paproci stał na wiotkiej nóżce,
kielich miał z oka, obiegłego w nici
krwawych włókienek
jak herb haftowany.
Po dziś nie pomną ni starcy, ni psy,
kto kwiat ten zerwał i uniósł wśród iskier -
z miasta, gdzie został
tylko spierzchły lej.
Jak usta w wiecznym rozwartym podziwie.

rok i miejsce powstania: 1969 (1970) Częstochowa
czas trwania: ca 15’
ilość taktów: 208 ( w tym odc. beztaktowe)
prawykonanie:
17 kwietnia 1998, Częstochowa, Sala Koncertowa Filharmonii Częstochowskiej
Koncerty utworów Wojciecha Łukaszewskiego Ad memoriam
[w ramach obchodów 20 rocznicy śmierci kompozytora pod patronatem Prezydenta Miasta Częstochowy Haliny Rozpondek]
Bogdan Makal – baryton
Marek Ślosarski – recytator
Chór Akademicki Politechniki Częstochowskiej Collegium Cantorum
Janusz Siadlak – przygotowanie chóru
Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Częstochowskiej
Tomasz Chmiel – dyrygent


wydania: nie wydany
nagrania: nie nagrany
rękopis: BN Mus. 4785
materiały: CBN 1267/dep. (partytura);
ZKP N/40251 (partytura);
uwagi: wyróżnienie na Konkursie Kompozytorskim we Wrocławiu (23.VII.1970);
utwór zakupiony przez MKiS;
komentarze:
„Utwór jednoczęściowy. Dla podkreślenia niektórych fragmentów tekstu chór wykonu-je w nim swoje partie a cappella. Charakterystyczne, że użytej na początku i na końcu utworu partii fortepianowej autor powierza wyłącznie septymy wielkie; również partie innych instru-mentów w niektórych fragmentach oparte są na stałym materiale dźwiękowym.”

Maria Bączyńska Rajchel, op. cit.,s.72